Nafnarugl og hugmyndadeyfð

Gurrí mín var að kommentera við fyrri færslu um Guðmundana og þá datt mér í hug að það er ekki tekið út með sældinni að heita algengu nafni. Auður Haralds sagði eitthvað á þá leið í einni bóka sinna að sumir þjáðust alla ævi vegna hugmyndasneyðar foreldra sinna. Ég hef alltaf verið sammála henni og vorkennt þeim sem koma sér upp ótal kynslóðum Jóna Jónssona eða þegar tvö nöfn skiptast á, menn heita þá ýmist Jón Karlson eða Karl Jónsson. Ég veit að þetta háir mörgum fjölskyldum og hefur beinlínis staðið mörgum manninum fyrir þrifum í þroska og geðprýði. En aftur að algengum nöfnum. Guðmundur minn hefur mátt þola margt gegnum tíðina sökum nafns síns. Frægasta dæmið er örugglega árásarmálið. Hér kemur sagan af því. Við hjónin, þá reyndar sambýlisfólk, brugðum okkur af bæ til að halda upp á tvítugsafmæli hans Guðmundar og fréttum þegar heim kom að lögreglan hefði komið um kvöldið að leita hans. Við vorum mjög hissa á þessu, enda vissum við ekki til þess að Gummi hefði brotið nokkurn hlut af sér. Eftir hálfgerða andvökunótt fór hann niður á lögreglustöð og fékk að vita að hann væri ákærður fyrir að hafa brotið rúðu í hurð á íbúð á Skúlagötu 61. Tilgangur hans með rúðubrotinu var sá að opna sér leið inn til sextugrar konu sem þar bjó. Lögregluskýrslan tiltók ekki í hvaða tilgangi hann vildi komast inn til konunnar en lesendur geta bara beitt ímyndunaraflinu og getið í eyðurnar. Samkvæmt framburði vitna hét þessi kröftugi maður sem réðst inn í stigaganginn þeirra Guðmundur og bjó á Laugavegi 159. Þetta passaði við Gumma minn en mannlýsingin var fremur ólík honum nefnilega á þessa leið: Fremur lágvaxinn maður, þykkur um miðjuna og hárið heldur farið að þynnast. Þegar þessi saga gerist var Guðmundur spengilegur og kraftalegur ungur maður með allt sitt hár óskert. Málrekstur gegn honum var því látinn niðurfalla eftir viðtal við rannsóknarlögreglumann daginn eftir. Í annað sinn fékk Gummi ástarbréf frá Svíþjóð. Þar skrifaði ung kona að hann hefði reynst henni seingleymdur eftir nokkurra daga unaðsleg kynni og hún teldi sig því þurfa að láta á það reyna hvort ekki væri hægt að endurnýja kynnin. Það vildi Gumma til happs að hann hafði ekki átt leið um Svíþjóð á þeim tíma sem stúlkan tiltók annars hefði hann sennilega ekki kembt hærurnar eftir að konan hans komst í bréfið. Já, svonalöguðu geta jónar, gunnur og gummar alltaf búist við en steingerðar og kolgrímur sleppa blessunarlega við skammt af slíkum misskilningi.

Vinnukonurnr og ástin

Við héldum matarboð hjónin á laugardagskvöldið og buðum Guðmundunum í ættinni hans Gumma í mat. Þeir eru þrír og allir skírðir í höfuðið á sama manninum. Umræðurnar við borðið snerust að nokkru leyti um ættfræði og í ljós komu þónokkrar sögur af vinnukonum sem orðið höfðu óléttar og verið útskúfað vegna snobbs. Ég held að í öllum ættum sé að finna dæmi um þetta. Bóndinn heldur við vinnukonuna og þegar óléttan kemst upp er stúlkunni vísað út á guð og gaddinn. Í minni ætt eru tvær slíkar sögur en þær fá ákaflega ólíkan endi. Sú fyrri gerðist á nítjándu öld. Þá varð forfaðir minn, Páll í Nesi við Loðmundarfjörð, ástfanginn af vinnukonu. Móðir hans taldi stúlkuna honum ekki samboðna þar sem Nes var höfuðból og bannaði honum að giftast henni. Foreldrar höfðu meiri völd á þessum árum en við getum ímyndað okkur þannig að úr varð að Páll hætti ekki bara við að kvænast barnsmóður sinni heldur sór hann af sér barnið hjá sýslumanni. Á leið út úr stofunni eftir eiðstafinn vék sér að honum bóndi úr sveitinni og sagði: Þarna sórstu þig til helvítis, Páll minn. Já, svaraði Páll, og það á ég upp hana móður mína. Ég veit svo ekkert hvað varð um vinnukonuna og barnið sem svo illa var komið fram við. Hins vegar var seinni sagan á þá leið að afabróðir minn eignaðist barn með vinnukonu sinni en konan hans tók að sér barnið og ól það upp með sínum eigin börnum og reyndist því alla tíð ágætlega. Já, mannlegt eðli er bæði svona og hinssegin.